Prawo spadkowe przyznaje pierwszeństwo dziedziczeniu testamentowemu, co może skutkować pominięciem najbliższej rodziny. Co więcej rodzi konflikty rodzinne, często prowadząc do kłótni między najbliższymi. Skoro spadkobierca pominął część spadkobierców dziedziczących z ustawy można dochodzić swoich praw przed sądem pozwem o zachowek. Jest on zawsze w formie pieniężnej, nie tak jak spadek, którym można przekazać nie tylko pieniądze, ale też ruchomości, nieruchomości lub prawa majątkowe.
Komu przysługuje zachowek?
Otóż przysługuje on dzieciom spadkodawcy, jego wnukom, prawnukom, małżonkowi spadkodawcy oraz jego rodzicom.
Komu nie przysługuje?
Zachowek nie będzie przysługiwał osobom spoza tego kręgu, np. rodzeństwu rodziców lub ich dzieciom. Zachowek nie przysługuje teściowej, teściowi, synowej i zięciowi.
Zachowku nie otrzyma osoba wydziedziczona przez spadkodawcę w testamencie, z którego też wynikają przyczyny wydziedziczenia, czyli:
- złe postępowanie względem spadkodawcy,
- dopuszczanie się względem spadkodawcy lub osoby mu najbliższej umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, wolności albo obrazy czci,
- uporczywe niedopełnianie obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy.
Niekiedy zdarza się, że osoba wydziedziczona kwestionuje testament i przyczyny jej wydziedziczenia. Warto wówczas w ewentualnym sporze sądowym wykazać świadkami, dowodami z dokumentów, że przesłanki wydziedziczenia istniały.
W jakiej wysokości przysługuje zachowek?
Prawo do zachowku przysługuje w ½ wartości udziału spadkowego, który przypadłby przy dziedziczeniu ustawowym. W pewnych wypadkach są wyjątki: dotyczą większego udziału dla małoletnich lub osób trwale niezdolnych do pracy – wówczas zachowek wynosi: 2/3 wartości udziału spadkowego.
Termin przedawnienia roszczenia o zachowek wynosi 5 lat od ogłoszenia testamentu.