Z chwilą śmierci spadkodawcy jego prawa i obowiązki majątkowe przechodzą na jednego bądź kilku spadkobierców. Aby zostać spadkobiercą osoba fizyczna musi jednak spadek przyjąć. To może nastąpić poprzez tzw. milczące przyjęcie spadku czyli nie złożenie oświadczenia w wymaganym terminie bądź też poprzez złożenie takowego oświadczenia przed sądem lub notariuszem. Urzędowym potwierdzeniem wspomnianej czynności jest stwierdzenie nabycia spadku.
Stwierdzenie nabycia spadku
Stwierdzenie nabycia spadku jest czynnością, którą przeprowadza sąd bądź notariusz. Jeżeli nie upłynął termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu spadku spadkobiercy mogą dokonać tej czynności zarówno przed notariuszem jaki przed sądem. W przeciwnym razie
Stwierdzenie nabycia spadku przed notariuszem
Aby notariusz mógł sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia, do kancelarii notarialnej muszą stawić się równocześnie wszystkie osoby wchodzące w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi oraz osoby, na rzecz których spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne.
Przed notariuszem spadkobiercy oświadczają że spadek przyjmują bądź odrzucają. W takim przypadku notariusz sporządza protokół i notarialny akt poświadczenia dziedziczenia.
Należy zaznaczyć, że niekiedy notariusz nie będzie mógł sporządzić powyższego dokumentu np. w sytuacji testamentu szczególnego, wątpliwości co do określenia kręgu spadkobierców.
Stwierdzenie nabycia spadku przed sądem
W przypadku postępowania sądowego koniecznym wpierw jest złożenie wniosku do sądu rejonowego w okręgu którego ostatnie miejsce zamieszkania miał spadkodawca.
We wniosku należy wymienić, jako uczestników, wszystkich potencjalnych spadkobierców. Przedstawić wszystkie okoliczności sprawy, takie jak datę śmierci spadkodawcy, wskazanie czy dziedziczenie następuje z ustawy czy z testamentu oraz co wchodzi w skład spadku.
Rozprawa przed sądem
Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku zapada zawsze po przeprowadzeniu rozprawy. Na rozprawę wzywani są wszyscy spadkobiercy. Spadkobiercy muszą złożyć tzw. zapewnienie spadkowe czyli oświadczenie o tym, czy znani im są inni spadkobiercy oraz czy spadkodawca nie zostawił testamentu.
Postanowienie o nabyciu spadku
Po rozprawie sąd wydaje postanowienie o nabyciu spadku w którym wskazuje osoby nabywające spadek i ich udziały. To orzeczenie po uprawomocnieniu się staje się podstawą do dokonywania wpisów sądowych np. w księgach wieczystych.
